Świadoma obecność , autentyczne kontaktowanie się i angażowanie ze wszystkim, co się dzieje w czasie rzeczywistym.

Uwaga skierowana na doświadczanie chwili obecnej, obejmująca zjawiska wewnętrzne takie jak wrażenia z ciała, myśli, emocje, pragnienia oraz zjawiska zewnętrzne takie jak np. wzrokowe, dźwiękowe, węchowe. Uwaga jest w obszarze świadomości wykonywanych czynności w odróżnieniu do wykonywania czynności w sposób zautomatyzowany.
Uważność (pojęcie szersze niż bycie tu i teraz).

wg. ACT-u składa się z czterech elementów:
1. Kontakt z chwilą obecną
2. Akceptacja
3. Defuzja
4. Ja jako kontekst

Zdystansowanie się od swoich myśli, zauważanie zamiast pochłonięcia nimi.

Proces redukowania automatycznych funkcji myśli dzięki zwiększaniu świadomości procesu myślenia ponad treść i dosłowne znaczenie myśli, to inaczej dystansowanie.

Jest to traktowanie trudnych/dokuczliwych myśli mniej dosłownie w miejsce uznawania ich za prawdę absolutną. Umożliwia to mniejszą koncentrację na trudnych myślach prowadzących do nieadaptacyjnych zachowań. Gdy jesteśmy w fuzji z własnymi myślami (tzn. traktujemy je dosłownie) dochodzi do kierowania zachowaniem bez uwzględniania żadnych dodatkowych informacji.

ACT zakłada, że w tym kontekście myśl staje się dwuwymiarową fotografią w trójwymiarowym świecie, czyli z pominięciem szerszego kontekstu. Techniki terapeutyczne uczą większej elastyczności myślenia wpływając w ten sposób na skuteczniejsze działanie.

„Nie wierz we wszystko co myślisz, Umysł jest własnym panem i sam potrafi niebem uczynić piekło i piekłem niebo.” John Milton, Raj utracony

Gotowość na pozwolenie swoim uczuciom i myślom na bycie takimi jakie one są.

Jest otwieraniem się na to, co oferuje życie, w dokładnie takiej postaci, w jakiej jest to oferowane. Akceptacja nie jest przejawem poddania czy rezygnacji staje się zachowaniem i wyborem. Polega na uczestniczeniu w, często trudnych, zdarzeniach psychicznych bez stosowania prób zmieniana ich, ucieczki , unikania czy tłumienia. Jest to oparte na działaniu z większą otwartością i elastycznością oraz współczuciem. Uczy się odpuszczania walki z trudnościami w zamian za życie chwilą obecną, w zgodzie z wyborami prowadzącymi do realizacji osobistych wartości.

„Czy nie czujesz wielkiej ulgi na wieść, że nie musisz o niczym myśleć, a mimo to nawet bez myślenia cały czas aż tętnisz życiem?”- Jakusho Kwong

ACT uznaje rozróżnienie dwóch części umysłu: Ja myślącego i Ja obserwującego. W większości przypadków ludzie koncertują się na Ja myślącym czyli tej części nas samych, która zawsze myśli wytwarzając myśli, fantazje, tworząc oceny, plany, przywołując wspomnienia. W posługiwaniu się Ja obserwującym wykorzystujemy tę część nas samych, która jest świadoma tego co myślimy, odczuwamy, przeczuwamy czy robimy w danym momencie. W tym ujęciu ACT wprowadza pojęcie czystej świadomości. Z biegiem czasu zmienia się myślenie, zmienne są emocje, sposób funkcjonowania, podejmowane życiowe role, nasza fizyczność natomiast nasze obserwujące Ja pozostaje zawsze niezmienne.

Ja jako kontekst to nie myśli ani uczucia a „punkt widzenia”, który staje się przestrzenią do obserwowania myśli i uczuć z możliwością ich swobodnego „poruszania”. To „miejsce” z którego możemy obserwować nasze doświadczenia.

Odnalezienie, co nadaje życiu znaczenie. „Dobre życie jest najlepszym lekarstwem”
– Kelly G. Wilson

Osoby przychodzące na terapię, znajdują się często w pułapce trudnych życiowych sytuacji, doświadczając trudnych myśli, emocji, wspomnień czy bólu fizycznego. To często prowadzi do utraty życiowego sensu. Odnajdywanie wartości polega na określaniu, co jest ważne dla danej osoby i do czego dąży. ACT przyjmuje metaforę kompasu pozwalającego na określenie kierunku i utrzymaniu na właściwym kursie.

Cztery ważne dla wszystkich ludzi obszary życia to:
1. Praca/edukacja
2. Czas wolny
3. Relacje
4. Rozwój osobisty/zdrowie

„Różnica pomiędzy tym, co robimy, a tym co jesteśmy w stanie zrobić wystarczyłaby, aby rozwiązać większość problemów świata.” – Mahatma Ghandi

ACT podkreśla konieczność zaangażowanego działania, które pozwala na zwiększenie wzorców skutecznych działań, planowanych, kierowanych oraz motywowanych w związku z osobistymi wartościami. W trakcie procesu wzmacnia się zachowania, które są elastyczne oraz przystosowane do wymogów sytuacji i potrzeb. „Robienie tego, co trzeba”. Wskazuje się przeszkody w działaniu i pokonuje je w oparciu o pięć pozostałych kluczowych procesów.