Czym są relacje międzyludzkie - zapewne wszyscy dobrze wiemy. Z ludźmi spotykamy się każdego dnia, zarówno w pracy, szkole, jak i na ulicy, w sklepie, a nawet w Internecie. Życie w przyjaźni i związku może być jednak źródłem trudnych emocji. W dzisiejszym artykule omówimy relacje z drugim człowiekiem z psychologicznego punktu widzenia.
Spis treści:
1. Relacje międzyludzkie a sens życia
2. Moje zachowania a relacje z drugim człowiekiem
2.1. Reakcje obronne w trakcie kłótni
6. Kiedy relacja z drugim człowiekiem się psuje? Jak to monitorować?
Relacje międzyludzkie a sens życia
Na samym początku naszych rozważań należy wspomnieć, że bliskość, a tym samym potrzeba utrzymania kontaktu z drugim człowiekiem i nawiązywania relacji jest ważną częścią naszej egzystencji. Człowiek jest w końcu istotą społeczną, która potrzebuje drugiej osoby. Każdy z nas nawiązuje relacje w trakcie swojej życiowej podróży. Chociaż mogą one nas do siebie przybliżać i uszczęśliwiać, bywają również niesatysfakcjonujące i bolesne. W kolejnych akapitach odpowiemy na kilka istotnych pytań, m.in.:
- dlaczego czujemy się nieszczęśliwi w niektórych relacjach?
- jak znaleźć „kość niezgody” w relacji z drugim człowiekiem?
- co warunkuje pojawianie się konfliktów w kontaktach z bliskimi i przyjaciółmi?
Ciekawostka: Być może określasz się jako introwertyk. Jednakże, nawet jeśli preferujesz spędzanie czasu samemu, to z pewnością również potrzebujesz kontaktu z drugim człowiekiem. Wystarczy jedna osoba, z którą nawiązujesz nić porozumienia. Introwertycy mają po prostu mniejszą potrzebę kontaktu, jednak nie jest to nic złego!
Moje zachowania a relacje z drugim człowiekiem
Nam wszystkim zdarza się kłócić i godzić. Każda relacja oparta jest na chęci bycia akceptowanym przez drugiego człowieka – właśnie w wyniku braku akceptacji sprzeczamy się i oddalamy od siebie.
Reakcje obronne w trakcie kłótni
W mniejszych lub większych sprzeczkach zawsze występują dwie strony, które inaczej postrzegają daną sytuację. Bez względu na to, czy przyjmujemy (często nieświadomie) pozycję agresora/sprawcy lub atakowanego/ofiary, zawsze stosujemy pewne strategie obronne. Reakcje te to nic innego jak chęć pokazania naszych najmocniejszych stron w kłótni, przy jednoczesnym ukryciu swoich „słabych punktów”. Nie jest to jednak nasz prawdziwy obraz: pokazujemy siebie w sposób, w jaki chcemy żeby nas postrzegano, a nie to, jacy jesteśmy.
Teoria rozbieżności Ja
Żeby umożliwić ci lepsze zrozumienie omawianej kwestii, wprowadziliśmy do artykułu teorię rozbieżności Ja. Jej autorem jest profesor psychologii E. Tory Higgins. Według Higginsa każdy człowiek posiada trzy „obrazy” siebie samego. Są to:
- „ja” realne (jacy naprawdę jesteśmy)
- „ja” idealne (jacy chcemy być, jak się postrzegamy)
- „ja” powinnościowe (jacy mamy być zdaniem otoczenia i ludzi)
W przypadku wystąpienia rozbieżności między dwoma lub trzema „ja”, pojawiają się konkretne emocje np. smutek, złość, upór lub zawód. Utrzymanie równowagi między wszystkimi „ja”, a także akceptacja i bycie sobą w trakcie nawiązywania relacji z innymi sprawia, że kontakt z drugim człowiekiem będzie się opierał na szczerości i nie tylko.
Przepis na zdrową relację
Żeby relacja z drugim człowiekiem była satysfakcjonująca, muszą być spełnione pewne warunki. Po pierwsze, każdy związek powinien być oparty na otwartości, autentyczności, szczerości i zrozumieniu. Żadna relacja nie jest idealna, jednak ważne jest, aby unikać idealizowania, fałszywej bliskości i agresji.
Drugim istotnym elementem jest równy rozkład sił, tzn. musi być zachowana równowaga w dawaniu i braniu. Obie strony powinny się angażować i pielęgnować relację. Harmonia jest kluczem nie tylko w nawiązywaniu kontaktu z drugim człowiekiem, ale również w każdym elemencie życiowej podróży.
Co niszczy moją relację?
Odpowiedzi może być wiele. Często nie możemy się „dogadać” ze względu na konflikt interesów lub zbyt duże różnice. Czasem doprowadza to do tzw. palenia mostów. Bywa, że to właśnie niezachowanie podstawowych wartości w relacji (patrz: przepis na zdrową relację) prowadzi do poróżnienia z drugim człowiekiem. Powodem może być również przyjęcie konkretnej strategii obronnej w trakcie kłótni, pewne utarte schematy (o czym w kolejnym akapicie), a także charakter i brak harmonii.
Antyanioł w związku
Bywa, że w relacji z drugim człowiekiem któraś ze stron przyjmuje pozycję antyanioła. Antyanioł jest osobą, z którą trudno przychodzi nam się porozumieć, głównie przez jego próby naruszenia naszych granic. Osoba ta często błędnie nas postrzega (przez co występuje konflikt naszego „ja” powinnościowego z „ja” realnym). Chociaż relacje z takimi osobami bywają trudne, to często uczą nas jak sprostać trudnościom. Po kontakcie z antyaniołem wiele osób wychodzi bardziej asertywnych.
Więcej o antyaniołach możesz przeczytać w książce Stefanie Stahl „Odkryj swoje wewnętrzne dziecko”. Samo pojęcie do psychologii wprowadził psycholog Robert Betz.
Kiedy relacja z drugim człowiekiem się psuje? Jak to monitorować?
Żeby relacja była satysfakcjonująca, musi ona spełniać nasze potrzeby. Im więcej potrzeb jest spełnionych (przy zachowaniu równowagi w braniu i dawaniu), tym bardziej cieszy nas pozostawanie w niej.
Poniżej przedstawiamy listę takich potrzeb:
- bezpieczeństwo
- miłość (a także szeroko rozumiana opieka)
- akceptacja
- empatia
- autonomia
- zachowanie realistycznych granic i samokontrola
- uznanie naszych uczuć i potrzeb
- zabawa i spontaniczność
Chociaż wymienione elementy są częścią wczesnodziecięcych potrzeb z terapii schematów, to pozostają one uniwersalne. Dlaczego? Nasze reakcje na niespełnienie danych potrzeb to nic innego jak wypracowane (w dzieciństwie i przez życie) schematy. Stąd też, przy zaniedbaniu części z nich reagujemy w konkretny sposób, najczęściej przez walkę (kontratak), poddanie się lub ucieczkę.
Gdzie szukać pomocy?
Jeśli temat relacji Cię zaciekawił, lub też jeśli odnajdujesz „kość niezgody” w swoim związku z drugim człowiekiem, przeczytaj jeszcze raz niniejszy artykuł. Zastanów się, czy wasze potrzeby są zaspokajane i czy istnieje równowaga w dawaniu i braniu u każdego / każdej z was. Rozpoznaj swoje nawyki i reakcje obronne. Jeśli jest to dla ciebie zbyt trudne i skomplikowane, polecamy poczytać o terapii schematów. Jest ona prowadzona również przez nasze psychoterapeutki, z którymi możesz skontaktować się już teraz. W przypadku jakichkolwiek anonimowych pytań, zapraszamy również na naszego Facebooka i Instagrama, gdzie regularnie otwieramy nasze okienko Q&A. Trzymaj się ciepło i bez względu na wszystko pamiętaj, że nawet jeśli na twojej życiowej ścieżce szaleje burza, po deszczu zawsze wychodzi słońce 😊
